Daniel Nkata
Daniel Nkata (yazaalibwa 1932, amanyiddwa nga Dan Nkata, Danny Nkata) ye ddiifiri w'omupiira mu kibiina kya FIFA ekyasooka mu 1960, omuwandiisi, omukuumi w'ebitabo. Ono y’omu ku Bannayuganda abaasooka okuzannya Golf oluvannyuma lw’omugenzi Sir Daudi Chw a (Ssekabaka wa Buganda ). Era yaliko omuwandiisi w'ekibiina ekifuga omupiira ekya Uganda Football Association ensangi zino ekimanyiddwa nga FUFA .[1][2][3][4][5][6][7] Nkata ye Munnayuganda enzaalwa eyasooka okufuna obwammemba obutongole mu kiraabu ya Golf. [8] Yali muwandiisi wa Uganda Golf Union mu 1980. [8]
Obulamu bwe n’obuyigirize
[kyusa | kolera mu edit source]Nkata yazaalibwa Tera Womeraka eyali omukungu mu kulabirira ttiimu eya Uganda Cranes ku nkomerero y’emyaka gya 1940 ne ku ntandikwa y’emyaka gya 1950.[2][3] Nkata yasomera mu Kings College Buddo,[5] Makerere College School. [9]
Nkata yafumbirwa omugenzi Victoria Namutebi Nkata (yazaalibwa 1927-11-9, yafa nga 2021-02-20) nga ye mutandisi omuzannyi wa Golf enzaalwa ya Uganda,[10][11][4][12] Ababiri bano bafumbiriganwa mu 1961 [13][11] era ne bazaala abaana bana nga bali wamu(nga muno mulimu Ian Nkata, David Sseppuunya, Suzan Nkata Mubiru). [14][2][11][3][10][15][16]
Nkata yali Muscotland ow’ekitiibwa. [14] Yali mmemba w’e kkanisa eye Scotland (Presbyterian Church) era nga era yali mukung’aanya w’okusinza kw’abayimbi aba Presbyterian n’ennyimba z’ennono ez’e Scotland.[14]
Yayamba mukyala we Victoria Nkata okufuna sikaala okusoma e Scotland mu Moray House College of Education, Yunivaasite eye Edinburgh okuva mu 1966 okutuuka mu 1968, ekifo Victoria Nkata we yayigira okuzannya Golf era n’afuuka omukyala Munnayuganda eyasooka okuzannya Golf bwe yakomawo mu Uganda mu 1968.[14][11]
Nkata yafa mu 2004 e Kawempe mu Kampala Uganda[14][3]
Emirimu
[kyusa | kolera mu edit source]Nkata yaliko kapiteeni wa kiraabu Entebbe.[4][3] Era yaliko omuwandiisi w'ekibiina ekifuga omupiira ekya Uganda Football Association(UFA).[4][3][17][18]
Nkata yatandika ddiifiri mu myaka gya 1950, era yali mmemba mu kibiina ekigatta baddiifiri b’omupiira ekya Uganda Football Referees Association (UFRA).[15][3][17] Nkata yasumuusiwa ku guleedi esooka ey'obwa diifiri mu Ogw'ekkumin'ebiri 1951. Nkata yafuna sikaala mu nzirukanya y'omupiira n'okugutendeka ng'ali n'omugenzi Polycarp Kakooza okuva mu British colonial sports administrators okusomera mu London ku Lilleshall National Sports Centre mu Bisham Abbey e Bungereza[2][3][19] Era yagenda mu kkoosi y'aba diifiri eya FIFA /Instructors mu Ecole Internationale de Sports e Macolin mu Switzerland era gye yava n'afuna badge ye eya ddiifiri mu FIFA mu 1960 nga yaakamaliriza era ekyo kyamufuula Omuddugavu eyasooka mu bukiikaddyo bwa Sahara okufuna badge ya ddiifiri ya FIFA.[2][3][15]
Nkata ye yalamula wakati wa Uganda ne Ethiopia mu mupiira gw’okusunsulamu abalizannya Olympics mu kisaawe e Nakivubo nga 1959-12-13.[2][3][15][20][21] Yali ddiifiri wakati mu mupiira ogwasembayo ogwa Uganda ne Ghana, omupiira Ghana gwe yawangula.[2][3][15] Emipiira emirala gye yalamula kuliko; omupiira gwa 1961 ogwa Madagascar ne Ethiopia e Antananarivo, Madagascar, [22][23] omupiira gwa Olympics ogwa 1960 wakati wa Sudan ne Ethiopia nga zombi 1959-11-23 e Khartoum era ne ku 1959-12-20 e Addis Ababa.[15] [24]
Nkata yatendeka, yabuulirira n’okutendeka baddiifiri b’omupiira abalala okwali Edward Bukenya ne Kizito Mubanda [18] nga tannawummula mirimu gye egy’omupiira mu 1966 n’afuuka omuwandiisi era omukuumi w’ebyafaayo by’omupiira gwa Uganda mu myaka gya 1980. [15] Yawandiika emiko ebiri egyatuumibwa "Flashback" [25][26][27] ne "Stars of the Past" mu magazini y'ensi y'omupiira etaliiko kiseera [2] [3] Nkata yayogera ku bantu bangi mu miko gye egya "Stars of the Past" omuli; Edward Muteesa, Samson Kisekka, George Kamba, Jimmy Sewava, Naphtali Musoke, Stephen Ibale, "Jogo" Adema, Ernest Lugolobi, Kefa Kiwanuka, Sam Baker Kasigwa ne Manasseh Owiny. [2]
Nkata okutendekebwa kwa Golf yakukolera mu Kampala Technical School okuva mu 1951 okutuuka mu 1953.[8] Mu June 1964, Nkata yafuuka Munnayuganda enzaalwa eyasooka okufuna obwammemba obutongole mu kiraabu ya Golf mu muzannyo. Era mu 1980, Nkata yeetabye mu lukiiko lwa World Golf Congress ne mukwano gwe Yinginiya Zak Muwanga gye yazannyira St. Andrew’s, amaka ga Golf, mu Scotland. [8] Nkata yali muwandiisi wa Uganda Golf Union (UGU) era Muwanga yaweereza nga ssentebe mu 1980.[8][3]
Nkata alina empaka za Golf ezaatuumibwa erinnya lye nga zino ze "Dan Nkata memorial tournament",[10] ezaatandikira mu 2006. [4] Nkata amanyiddwa okuddamu okukola dizayini y'ekisaawe kya Entebbe Golf Course okuva ku 9 hole okudda ku 18 hole facility, ennamba y'ebinnya 18 etuumiddwa Danny Nkata Munyigwawabiri mu kusiima kaweefube gwe.[28]
Yazannya ne ttena.[4]
Laba ne
[kyusa | kolera mu edit source]Ebijuliziddwa
[kyusa | kolera mu edit source]- ↑ "FIFA Referees". FUFA: Federation of Uganda Football Associations (in American English). Retrieved 2023-01-14.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 "When Ugandan became first Black African to get Fifa badge". Monitor (in Lungereza). 9 January 2021. Retrieved 2023-01-15. Cite error: Invalid
<ref>tag; name ":2" defined multiple times with different content - ↑ 3.00 3.01 3.02 3.03 3.04 3.05 3.06 3.07 3.08 3.09 3.10 3.11 3.12 nkata, ian. "Nkata: the first Fifa ref south of Sahara". The Observer – Uganda (in British English). Retrieved 2023-01-15. Cite error: Invalid
<ref>tag; name ":3" defined multiple times with different content - ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 William, Muwonge (19 September 2006). "Golfers launch Nkata memorial". New Vision (in Lungereza). Retrieved 2023-01-14. Cite error: Invalid
<ref>tag; name ":0" defined multiple times with different content - ↑ 5.0 5.1 "Golf: A huge addition to Budo sports diversity". New Vision (in Lungereza). Retrieved 2023-01-14. Cite error: Invalid
<ref>tag; name ":1" defined multiple times with different content - ↑ "TOTAL Uganda plans Kampala academy". New Vision (in Lungereza). Retrieved 2023-01-14.
- ↑ "DSC_2485". History in Progress Uganda (in American English). Retrieved 2023-01-16.
- ↑ 8.0 8.1 8.2 8.3 8.4 "Kibaki: Friend of those in need, to many Ugandans a friend indeed". The Star (in Lungereza). Retrieved 2023-01-15. Cite error: Invalid
<ref>tag; name ":4" defined multiple times with different content - ↑ "Macpherson leaves great literary legacy". Monitor (in Lungereza). 10 January 2021. Retrieved 2023-01-15.
- ↑ 10.0 10.1 10.2 "Kagwa wins Nkata memorial golf". New Vision (in Lungereza). Retrieved 2023-01-16. Cite error: Invalid
<ref>tag; name ":5" defined multiple times with different content - ↑ 11.0 11.1 11.2 11.3 "Veteran woman golfer Victoria Nkata laid to rest". Bukedde (in Lungereza). Retrieved 2023-01-15. Cite error: Invalid
<ref>tag; name ":6" defined multiple times with different content - ↑ "Veteran woman golfer Victoria Nkata laid to rest". New Vision (in Lungereza). Retrieved 2023-01-14.
- ↑ "In love after 40 Valentines". New Vision (in Lungereza). Retrieved 2023-01-14.
- ↑ 14.0 14.1 14.2 14.3 14.4 "Scottish referendum: British tribalism at its worst (or best)". New Vision (in Lungereza). Retrieved 2023-01-14. Cite error: Invalid
<ref>tag; name ":7" defined multiple times with different content - ↑ 15.0 15.1 15.2 15.3 15.4 15.5 15.6 "Daniel Nkata". History in Progress Uganda (in American English). Retrieved 2023-01-16. Cite error: Invalid
<ref>tag; name ":8" defined multiple times with different content - ↑ Isabirye, David (19 December 2017). "Fire Works as Eyul wins the 2017 Danny Nkata Golf Memorial Tourney". Kawowo Sports (in American English). Retrieved 2023-01-16.
- ↑ 17.0 17.1 "Pic17". History in Progress Uganda (in American English). Retrieved 2023-01-16. Cite error: Invalid
<ref>tag; name ":9" defined multiple times with different content - ↑ 18.0 18.1 "Pic16". History in Progress Uganda (in American English). Retrieved 2023-01-16. Cite error: Invalid
<ref>tag; name ":10" defined multiple times with different content - ↑ "DSC_2493". History in Progress Uganda (in American English). Retrieved 2023-01-16.
- ↑ "Pic5". History in Progress Uganda (in American English). Retrieved 2023-01-16.
- ↑ "DSC_1552". History in Progress Uganda (in American English). Retrieved 2023-01-16.
- ↑ "FOOTBALL 4". History in Progress Uganda (in American English). Retrieved 2023-01-16.
- ↑ "Pic12". History in Progress Uganda (in American English). Retrieved 2023-01-16.
- ↑ "Pic2". History in Progress Uganda (in American English). Retrieved 2023-01-16.
- ↑ "Uganda Cranes clash with Sudan 1959". History in Progress Uganda (in American English). Retrieved 2023-01-16.
- ↑ "Walthamstow Avenue FC at Nakivubo 1962". History in Progress Uganda (in American English). Retrieved 2023-01-16.
- ↑ "Sir Stanleys visit to Uganda". History in Progress Uganda (in American English). Retrieved 2023-01-16.
- ↑ Isabirye, David (2016-12-18). "Danny Nkata Golf Memorial: Mubiru, Tumusiime smile with victories". Kawowo Sports (in American English). Retrieved 2023-01-17.