Jump to content
Main menu
Main menu
move to sidebar
hide
Endagiriro
Olupapula Olusooka
Embuga
Ebibindabinda
Ebyakakyuusibwa
Nondera olupapula muwawa
Nyamba
Tonera Wikipediya
Noonya
Noonya
Appearance
Create account
Log in
Ebikola ku akawunti n'enfo yo
Create account
Log in
Pages for logged out editors
learn more
Contributions
Yogera-nange ow'endagiriro ya IP eno
Kati okyusa
Emyezi mu Mwaka
Add languages
Lupapula
Emboozi
Luganda
Soma
Kyusa
Edit source
Ennanda ya fayiro eno
Ebikozesebwa
Tools
move to sidebar
hide
Actions
Soma
Kyusa
Edit source
Ennanda ya fayiro eno
General
Empapula ezikuggusa ku luno
Ebikyusiddwa ebyekuusa ku lupapula luno
Teekayo fayiro
Empapula enjawule
Page information
Get shortened URL
Download QR code
In other projects
Appearance
move to sidebar
hide
Kulabula:
Owandiiika toyingidde mu sisitemu. Tujjakuwandiika endagiriro eya kompyuta kwosinzidde mu lukalala lw'enkuykakyuka ez'omu lupapula luno.
Anti-spam check. Do
not
fill this in!
[[File:Revolution kalendar.jpg|thumb|186x186px]] '''(O)mwezi''' kigambo kya ''Luswayiri'' ekitegeeza ezzooba mu [[Luganda]].<ref>Obudde mu lulimi Oluganda: https://ekitibwakyabuganda.wordpress.com/2009/02/21/obudde-mu-lulimi-oluganda/</ref> Awataali kkalenda, abantu ba [[Buganda]] okuva edda baasobolanga okukola embala y'ebiseera by'eddaaza oba eby'omwaka, nga basinziira kw'ebyo ebyajja bituukawo. Bwe tutemaatema emyezi 12, nagyo gyaweebwa amannya ageetongodde okusobola okuteekawo obwangu mu kwawula ogumu ku mirala. == Gatonnya (January) == [[File:Banana firm in chandpur, matlab 04-09-2019.jpg|thumb]] Olw'okubanga amatooke y'emmere eyasinga okulimibwanga mu Buganda, kyatuukanga ekiseera ne gayitirira obungi, ensuku ne zengera era ne gatandika kutonnya butonnyi, nga gawanuka okuva ku nkota zaago. Kino kyaleetera okutuuma omwezi ogwo erinnya erya Gatonnya kubanga kino kyabeerangawo mu kiseera kya nnaku zokka we gwatuukiranga. == Mukutulansanja (February) == [[File:A dried leaves of banana.JPG|thumb]] Oluvannyuma lw'okuyita mu zzooba erisooka, omusana gwatuntumukanga nnyo ne kireetera ebitooke byonna okukala endagala, ne zifuuka essanja. Olw'obugazi bw'ettaka buli mutuuze lye yabanga nalyo, emmere yabeeranga nnyingi, olwo akasana ppereketya ne kaleetera essanja eryo okukutukanga lyokka, era kaayitibwanga akasana mukutulansanja. Kyabanga kiseera kya kuwummulira mu bisiikirize okusinga ku bwe gwali gubeera. == Mugulansigo (March) == [[File:Coffee-carriers of Rio.jpg|thumb]] Awamu n'okuwaanyisiganya ebintu, omulimi yawangayo ky'alina nga kigya mw'ekyo kye yeetaaga okusobola okukifuna; era n'eba emu ku nkola z'okugula ezaakozesebwanga okugabana ku nsigo, oba empeke, omuli eza kasooli n'ez'ebijanjaalo basobole okuzitereka. Akayissanyo ka mugulansigo ako kaabanga engeri esookerwako mu kweteekerateekera okusiga. == Kafuumuulampawu (April) == Empawu kika kya nswa ezaafuumuukanga ennyo mu mwezi ogwo, nga zifubutuka mu biswa byazo. Ng'enkola ey'okukyusa ku ky'okulya ki nnantalabika, buli omu yazeesunganga era ebyombo ne bitegekebwa, mwe zaakunngaanyizibwa. Kale ekigambo ekyabeera ekyangu mu kusaasaanya amawulire g'okubuuka kw'enswa zino, kwe kwali okugamba nti 'zzooba lya kafuumuulampawu'. == Muzigo (May) == Abangi bwe bawulira ekigambo kino, ebirowoozo byandiddukira ku muzigo oguteekebwa mu mmere, ekitali kituufu. Ng'oggyeeko okuba nga linnya lya kintu, ekyo kigambo ekitegeeza 'okukwata n'obwegendereza'. Kwe kyava, bye biseera eby'obutiti we byajjiranga olwo obulamu bw'ebirundibwa, okugeza ente n'embuzi, ne busigala mu matigga. Muzigo kyafuulwa kigambo kya mukungo ku buli yabeeranga n'ekisolo okukirabirira obulungi.<ref>Oluganda n'amannya g'emyezi n'emyaka: https://ugandatoday.co.ug/oluganda-nammannya-gemwezi-nemyaaka/</ref> == Ssebo aseka (June) == Waaliwo omuwala eyaweebwa kasooli omwokye okumutwalira kitaawe eyali ayota akasana olw'okulumbibwa omusujja gw'ensiri. Nga bwe kyabeeranga, ssemaka yasomberwanga eby'okulya okutuusa lwe yakkutanga. Mu kutwala kasooli omulundi ogw'okubiri, yasanga eyasooka nga taliiriddwa; naddayo eri nnyina okumugamba nti 'ssebo aseka' oba 'ssebaaseka' mu kusaagiriza. Olw'okuba amannyo gaali ku ngulu, yalowooza nti aseka, kumbe yali mufu wajjo! == Kasambula (July) == Okusambula ensiko, kye kimu n'okugisaawa oba okutereeza w'eri olwo ne waba watereevu. Kyabanga kiseera kya kweteekerateekera ssizoni y'okusiga ey'okubiri era ne kireetawo okutuuma omwezi ogwo ogw'okusambula. Ennimiro zaalinanga okutereezebwa nga enkuba tennaddamu kutonnya olw'obutakaluubirirwa kulondalonda muddo mu bisooto, n'okwanguwa okusimba mu kiseera ekituufu. == Muwakanya (August) == Akasana okwaka nga bwe kakubaakubamu, okwememula nga n'ekire ky'enkuba bwe kikwata, kyafuuka kiseera kizibu kya kuteebereza ki kyennyini ekyali eky'okubangawo ku byombi. Wakati mu mbeera y'obudde nga egenda yeewakanya, waabangawo eyasinza ginnaayo amaanyi okumala akabanga akatemera mu nnaku 30 oba okusingawo. Kye kiva kyatuumibwa ekya muwakanya olw'embeera y'okubuusabuusa okw'amaanyi bwe kutyo. == Mutunda (September) == Ng'era empawu, waabangawo ekika ky'enswa ekirala ekyayitirira obungi mu kiseera kino. Zino zaabanga za njawulo era ne zisobola okwawulwa enfaanana ku zaasookangawo mu biseera by'omwaka ebiberyeberye. Olwo yali ebula emyezi esatu okusiibula omwaka ogwo era n'eba engeri ennyangu ey'okubala ebiseera — awataali nkola ya kizungu eyettaniddwa naddala mu kyasa kino. == Mukulukusabitungotungo (October) == Olwa nnamutikwa w'enkuba eyafudemba nga agobeddwa mu ggulu, ensigo ezimu naddala entonotono okugeza ez'entungo; zaasobola okukulukusibwa nga zitwalibwa mukoka. Nga n'ebinnya byesima mu ngeri y'ettaka okutwalibwa amazzi, kinnyonnyolwa nti kyasukka ebiseera ebimu era eno n'eyitibwa enkuba mukulukusabitungotungo, ekyatuumisa omwezi ogwo bwe gutyo mu butongole. == Museenene (November) == Guno gweyogerera gwokka. Ne gye buli eno, enseenene (mwe gwabbulwa) tezikyusanga kiseera mwe zaabuukiranga. Wabula okwawukanako ne bwe kiri mu myaka gino, zaabuukiranga ebbanga ggwanvuko, olw'ensiko eyabangawo ne zisobola okwetaaya n'okwalula. Kaakano mu byalo, zibuukira ekinene ennyo, ennaku ssatu zokka wabula era omwezi gw'ekkumi n'ogumu gusigala tegukyuse. == Ntenvu (December) == [[File:Calendar (PSF).png|thumb]] Entenvu kyali kika kya nvunyu ezaateevuunyanga ennyo mu zooba lino erisembayo.<ref>Everything Uganda: Buganda's last six months of the year: https://ugandamarathon.com/everything-uganda-bugandas-last-six-months-of-the-year/</ref> Olw'okuyitiriza okukola ebijimusa ebikolerere n'enkulaakulana ezzeewo mu nsi, bino bigenze bisaanawo mu mpola, weewo awo nga olumu bisobola okulabwako eyo mu bifo ebyesudde ebibuga. Nazo zaalanganga okuggwaako kw'omwaka, olw'okweteekerateekera okuyingira omujja, nate mu mwezi gwa Gatonnya era kati gitambulira wamu n'egy'ekingereza olw'okujja kw'Abazungu mu gya 1700. Biwandiikiddwa: [http://IbraNtakambi.wordpress.com Ibraheem Ahmad Ntakambi]
Wandika wano ebinyonyola enkyukakyuka z'okoze:
By saving changes, you agree to the
Terms of Use
, and you irrevocably agree to release your contribution under the
CC BY-SA 4.0 License
and the
GFDL
. You agree that a hyperlink or URL is sufficient attribution under the Creative Commons license.
Biveeko
Nyamba
(bijjira mu kadirisa kapya)