John Chrysestom Muyingo

Bisangiddwa ku Wikipedia

John Chrysestom Muyingo musomesa wa Uganda era munnabyabufuzi. Ye Minisita w'ebyenjigiriza ebya waggulu mu kabineti ya Uganda . Yalondebwa ku kifo ekyo nga 6 June 2016. [1] Emabegako yaliko Minisita w’eggwanga ow’ebyenjigiriza ebya pulayimale okuva nga 1 March 2015 okutuuka nga 5 June 2016. [2] Ekyo nga tekinnatuuka, okuva nga 27 May 2011 okutuuka nga 1 March 2015, yaweereza nga Minisita w’eggwanga ow’ebyenjigiriza ebya waggulu, ng’azze mu bigere bya Mwesigwa Rukutana mu May 2011. [3] Muyingo era yalondeddwa ku mubaka wa Palamenti mu ssaza ly’e Bamunanika, mu Disitulikiti y’e Luweero . [4] Mu kulonda kwa bonna okwa 2021 yafiirwa ekifo kino olw’eyali maneja wa kampeyini era omuyambi we ow’obuntu, Robert Ssekitoleko eyesimbyewo ku tikiti y’ekibiina kya National Unity Platform. [5]

Ensibuko n’obuyigirize[kyusa | edit source]

Muyingo yazaalibwa nga 22 Ogw'okubiri 1960 nga yazaalibwa Omwami John Chrysestom Ssekidde ow'okukyalo ky'eKakoola ekisangibwa mu ggombolola y'eBamunanika mu diisitulikiti y'eLuwero era maama we ye Victoria Nakiwala owe Naakulabye, Lubaga Division, muKampala, ekibuga ekikulu ekya Uganda. Yasomerako ku Mulajje Primary School, Kisubi Seminary, ne Makerere College School, nga tannaba kuyingira Makerere University mu 1983. Yatikkirwa mu mwaka gwa 1986 nga yali akoze Diguli mu bya Saayansi wamu ne Dipilooma mu By'emisomo. Alina Diguli ya Maasita mu Kuddukanya Eby'emisomo nga eno yagifuna mu 1996, era alina PhD oba Doctor of Philosophy nga yagifunira mu 2004, era nga zombi yazifunira ku Makerere University. Okusinga yali akola mu bya kuteeka nsimbi mu misomo gya Yunivaasite mu Uganda.[6]

Omulimu[kyusa | edit source]

Muyingo omulimu gw’obusomesa yagutandikira mu Ndejje Secondary School gye yasomesa Chemistry n’okubala. Oluvannyuma yasomesa ku ssomero lya St. Joseph's School Nsambya gye yafuuka dayirekita w'emisomo. Oluvannyuma yakyusiddwa n’atwalibwa mu ssomero lya St. Joseph Secondary School Naggalama, e Naggalama, mu Disitulikiti y’e Mukono .

E Naggalama yafuuka omukulu w'essomero ng'essomero likyali O-Level yokka (S1 - S4). Yatandikawo ekisulo ky’abalenzi eky’okusuza abalenzi ku Naggalama Hill, wadde nga mu kusooka olukiiko lw’essomero lwateesebwako. Oluvannyuma yatandika ekitundu kya A-Level ku ssomero (S5 - S6). Okuva e Naggalama, yakyusibwa mu 1992 n’atwalibwa mu ssomero lya Uganda Martyrs’ Secondary School Namugongo, erisangibwa okumpi n’Ekereziya Yaabajulizi e Namugongo .

Bwe yatuuka e Namugongo, okusoomoozebwa kwe yasoose kwe kulongoosa n’okutereeza essomero, olwo nga liri mu mbeera embi. Abasomesa baali bagenda awaka ku Lwokutaano ne bakomawo ku Mmande, abayizi ne baleka bokka ku wiikendi. Ebikozesebwa byali bibi, kiraasi tezimala, era nga tewali laabu ya ssaayansi ya maanyi. Abasomesa abasajja baabadde ba fratenising n’abayizi abakyala. Olukiiko oluddukanya olw’essomero lino lwali terufaayo nnyo ku ssomero lino. Mpola mpola, kaweefube w’omukulu w’essomero omuggya yavaamu ebibala. Omwaka ogusooka nga tannayingira, essomero lyali liwandiisizza ebibiina bitaano ebisooka ku O-level. Mu 1992, omuwendo gwalinnya ne gutuuka ku 32, oluvannyuma 58 mu 1993, 64 mu 1994 ne 90 mu 1995. Okuva olwo, omuwendo gwalinnya buli lukya ng’emyaka egimu giwandiisa omuwendo gw’abayizi abaayitiddwa mu siniya esooka ebitundu 100 ku 100. Yaweereza mu kifo ekyo okuva mu 1992 okutuuka mu 2010. [6] [7]

Omulimu gw’ebyobufuzi[kyusa | edit source]

Mu 2011, Muyingo yayingira ebyobufuzi ebinyiikivu ng’avuganya ku kifo kya palamenti mu ssaza ly’e Bamunanika mu Disitulikiti y’e Luweero, nga Independent . Ekifo ekyo yakiwangula n’obululu 92 ku 100. Ekifo kino yakifiirwa munna NUP mu kulonda kwa bonna okwa 2021. . [8] Alina pulojekiti ez’enjawulo ezigenda mu maaso mu kitundu kye ng’egenderera okutumbula embeera z’abantu be. Ayambibwako Mwebe William, Matabi Christopher, ne Bazira Paul abakulembera ttiimu y’okukwasaganya emirimu. Bano babadde balung’amya pulojekiti eziwerako ezituuse ku buwanguzi nga pulojekiti y’abakadde eya payoniya yokka ey’ekika ekyo mu Uganda, enteekateeka ya sikaala eyitibwa BACEF ekulemberwa Ssenyonjo Moses dayirekita w’ettendekero lya St. Mary’s College Lugazi era ng’eyambibwako Matabi Christopher ne Bazira Paul. Kiyambye abayizi abasoba mu 2500 abatalina nkizo nnyo okufuna obuyigirize bwa siniya. Yalondebwa okubeera Minisita w'eggwanga ow'ebyenjigiriza ebya waggulu nga 27 May 2011. [9] Oluvannyuma lw'okumala akaseera katono nga Minisita w'eggwanga ow'ebyenjigiriza ebya pulayimale, okuva mu March 2015 okutuuka mu June 2016, yaddamu okulondebwa ku kifo kya Minisita w'eggwanga ow'ebyenjigiriza ebya waggulu nga 6 June 2016. [10]

Bweyali ku Uganda Martyrs' Secondary School Namugongo, Muyingo yasisinkana Rosemary Namayanja, gwebaafumbiriganwa naye mu 1992. Bombi balina abaana mukaaga. Omukyala y'akulira amasomero ga Seeta High Schools, agasangibwa mu Seeta, mu diisitukiti y'eMukono. BaMuyingo be bannanyini masomero ago. Gali ana katiera nga gakunnukkiriza abayizi 4,500 mu gonna wamu. Bano era balina naamasomero ga ppulayimale asatu nga bagayita name Seeta Junior School era balina n'essomero ly'abaana abato abatandika nga lino lirina amatabi abiri. Nga tuvudde ku kuddukanya amasomero, Muyingo amanyiddwa nnyo nga ‘Musajja wa Kabaka’ (Omusajja w'aKabaka's ow'okuddyo). Gyebuvuddeko, yali aweereza mu In the past, he served in the Gavumenti ya Buganda nga minisita W,ebyemisomo era yalondebwa ku kifo kya minisita asinze okukola obulungi emirundi ebiri. Erinnya lye ettuufu ye Miyingo, naye lino lyawandiisibwa bubi nga Muyingo akyali mu bibiina bya wansi. Miyingo litegeeza omuti ogukozesebwa okuggala omulyangogw'ekiraalo.[11]

Laba na bino[kyusa | edit source]

Ebijuliziddwa[kyusa | edit source]

  1. https://www.scribd.com/doc/314964607/New-Cabinet
  2. https://web.archive.org/web/20170709092825/http://www.monitor.co.ug/blob/view/-/2639388/data/956667/-/oq6gpdz/-/cabinet.pdf
  3. https://www.facebook.com/note.php?note_id=10150208384704078&comments
  4. http://www.parliament.go.ug/mpdata/mps.hei?p=t&n=t&details=t&j=698&const=Bamunanika++County&dist_id=4&distname=Luwero
  5. https://www.independent.co.ug/muyingo-voted-out-for-being-silent-on-issues-affecting-electorate-leaders/
  6. 6.0 6.1 {{cite web}}: Empty citation (help)JCMF (2013). "Biography of John C. Muyingo PhD". John Chrysostom Muyingo Foundation (JCMF). Archived from the original on 13 February 2015. Retrieved 15 February 2015. Cite error: Invalid <ref> tag; name "Biography" defined multiple times with different content
  7. https://web.archive.org/web/20150215205647/http://www.newvision.co.ug/D/9/35/475062
  8. https://web.archive.org/web/20150215215836/http://www.newvision.co.ug/D/9/803/739340
  9. https://web.archive.org/web/20141211124001/http://www.newvision.co.ug/D/8/12/755941
  10. https://web.archive.org/web/20161007121926/http://www.monitor.co.ug/blob/view/-/3235304/data/1345443/-/3o16hn/-/Museveni%27s+cabinet.pdf
  11. https://en.wikipedia.org/wiki/New_Vision